صفر تا صد یادگیری دف نوازی با افشین خلج
فرآیند صفر تا صد یادگیری دف نوازی مانند ساز های دیگر یک فرآیند طولانی مدت می باشد و ما در این مقاله سعی کردیم نکات اصلی و پایه یادگیری دف را به صورت کامل به شما آموزش بدهیم تا دید نسبتا خوبی در مورد نواختن ساز دف و تمرین این ساز پیدا کنید با ما همراه باشید.
برای یادگیری اصولی دف باید ابتدا هنرجو در جلسات اولیه با تئوری موسیقی و نت خوانی به صورت ساده آشنا شده و بعد از آن نحوه نشستن و گرفتن ساز و همین طور انواع ضربه های مورد استفاده در دف را می آموزد و به تدریج با انجام تمرین های مبتنی بر کتاب آموزشی دف به تدریج با ریتم های مختلف و تکنیک های مختلف مانند ریز زدن آشنا می شود.
به طور کلی دف از 5 قسمت تشکیل شده است:
- کمانه
- انگشتی
- پوست
- گل میخ
- حلقه ها
بیشتر بدانید: ساختمان دف
چطور دف را در دست بگیریم؟
به افرادی که دارای مشکلات فیزیکی مانند آرتروز و یا مشکلات دست دارند یادگیری این ساز توصیه نمی شود و در بسیاری از موارد دیده شده که حتی افرادی که دست های ضعیفی دارند نسبت به کسانی که دست قوی ای دارند زمان فرآیند یادگیری این ساز زیاد می شود و هنرجو بایستی تمرین های صحیح ورزشی و تمرین های اجرایی سازشان را انجام بدهند تا به تدریج قدرت دست هایشان بالا رفته و به سطح استاندارد برسند.
برای گرفتن دف باید به این نکته دقت کنید که
- انگشتان دست شما باید به هم چسبیده باشد و سعی کنید در هنگام اجرای این حرکت از هم دیگر فاصله نداشته باشد
- انگشتان دست شما باید صاف قرار گرفته باشد و به صورت خمیده به ساز ضربه نزنید تا صدای بهتری از ساز تولید شود
- دقت کنید که بعد از اجرای حرکت تم دست خود را به ساز نچسبانید و بلافاصله بعد از وارد کردن ضربه کف دست از پوسته دف فاصله بگیرد تا صدای مطلوب تری به گوش برسد
تئوری موسیقی
تئوری موسیقی در اصل مانند حروف الفبا و دستور زبان است و همان گونه که کلمات و حروف را در کنار هم می گذاریم و توسط زبان و حنجره صدا تولید می کنیم، در موسیقی ام توسط تئوری موسیقی قوانین و نوشتار موسیقی را یاد میگیریم و به زبان جهانی توسط ساز ها، نت ها را اجرا می کنیم.
نت خوانی دف
برای این که بتوانید صدای سازتان را به صدا در بیاورید باید نت خوانی قوی ای داشته باشید علاوه بر یادگیری خواندن نت ها باید درک زمان و سکوت ها و ارزش زمانی هر نت را بلد باشید و یک امر ضروری برای یک موسیقی دان به شما می رود زیرا با ندانستن نت شما نمی توانید درک کنید که انگشتتان باید در کدام قسمت ساز قرار بگیرد و در نتیجه صدای خوشایندی از سازتان در نمی آید و نمی توانید نوازنده خوبی باشید.
الفبای موسیقی هفت نت دارد و هجاهای فرانسوی عبارت اند از:
دو- ر-می- فا- سل- لا- سی
و در برخی فرهنگ ها با حروف لاتین می باشد که عبارت است از:
B- A- G- F- E- D- C
اما در دف نیازی به یادگیری این نت ها نیست.
خطوط حامل موسیقی در ساز دف
نت های موسیقی روی خطی قرار می گیرند که به این خط ها خطوط حامل می گویند و این خطوط از چند خط به صورت موازات هم کشیده شده است و هر کدام از نت ها روی یکی از این خطوط یا بین این خطوط قرار می گیرد. در بیشتر ساز ها خطوط حامل 5 خط است مثل ساز سنتور یا گیتار که دارای 5 خط حامل است ولی در ساز های کوبه ای معمولا از چهار، سه یا یک خط حامل برای نت نویسی استفاده می شود و از آن جا که ساز دف هم جزء ساز های کوبه ای به حساب می آید یک خط حامل دارد.
ضرب چیست؟
ضرب نوعی ضربان است که با تیک تاک ساعت یا دست زدن یا ضرب پا می توان آن را درک کرد مثلا برای یک دقیقه، ساعت 60 تا تیک تاک می خورد که هر یک از این تیک ها یک ضرب محسوب می شود و اگر سرعت عقربه شمار را زیاد یا کم کنیم که به اصطلاح به آن تمپو می گویند تمپوی ضرب ها تغییر می کند. بای این که این سرعت و ضرب ها را متوجه بشویم از وسیله ای به نام مترونوم استفاده می کنیم که کار را برایمان راحت تر می کند و در هنگام نواختن می توانیم به تدریج سرعت را بالا ببریم تا بتوانید تکنیک های حرفه ای مانند ریز زدن را روی سازتون پیاده سازی کنید.
ارزش زمانی نت ها( کشش نت ها، دیرند)
به مدت زمان ماندگاری هر نت، کشش نت یا ارزش زمانی نت می گویند. زمان نت ها خیلی مهم است چون اگر ارزش زمانی نت ها تغییر کند موسیقی کاملا عوض می شود. رعایت ارزش زمانی نت ها خیلی مهم است چون باعث می شود که آهنگ ریتم بگیرد.
اشکال گرافیکی ارزش زمانی نت ها به هفت گروه و یا بیشتر دسته بندی می شود که شامل:
- نت گرد
مبنای کشش صدای نت می باشد و کشش سایر نت ها بر اساس این نت سنجیده می شود. ارزش زمانی این نت چهار برابر نت سیاه می باشد و نسبت به نت های دیگر نت بزرگ محسوب می شود.
- سفید
ارزش زمانی این نت نصف نت گرد می باشد و به این معنی است که کشش دو تا نت سفید برابر با یک نت گرد است.
- سیاه
نت سیاه نصف نت سفید ارزش زمانی دارد یعنی کشش دو نت سیاه برابر با یک نت سفید است و همین طور کشش چهار نت سیاه برابر با یک نت گرد است.
- چنگ
نت چنگ تقریبا نصف نت سیاه، یک چهارم نت سفید و یک هشتم نت گرد است به این معنی است که دو تا نت چنگ می شود سیاه، 4 تا نت چنگ می شود سفید و شش تا نت چنگ برابر با یک نت گرد است. در نت چنگ با هر ضربه مترونوم یا ضربه دست دو تا چنگ می گوییم و برای شمارش آن می توانیم از حرف ((و)) استفاده کنیم یعنی اگر 2 تا چنگ داشته باشیم در شمارش آن “یک- و” می گوییم.
- دولاچنگ
دولاچنگ در واقع نصف چنگ ارزش زمانی دارد و دو تا نت دولاچنگ برابر است با یک نت چنگ و چهار تا نت دولاچنگ برابر با یک نت سیاه است یعنی ارزش زمانی آن یک چهارم نت سیاه می باشد یعنی چهار تا نت دولاچنگ را با یک ضرب مترونوم یا ضرب دست می زنیم و برای شمارش آن علاوه بر حرف ((و)) از ((او)) استفاده می کنیم به این صورت که اگر چهار نت دولاچنگ داشته باشیم ” یک- او- و- او ” میشماریم.
- سه لا چنگ
ارزش زمانی این نت نصف دو لاچنگ است بنابراین دو تا نت سه لاچنگ برابر است با یک نت دولاچنگ
- چهارلا چنگ
استفاده از نت چهار لاچنگ زیاد معمول نیست اما نصف نت سه لا ارزش زمانی دارد
برای درک بیشتر کشش نت ها به نمودار زیر دقت کنید تا کامل متوجه بشوید:
سکوت
زمانی از سکوت استفاده می شود که میخواهیم درنگ یا مکث کنیم و هیچی نمی خواهیم بزنیم. سکوت هم ارزش زمانی دارد، پس سکوت سیاه یعنی یک ضرب سکوت(مکث) یا سکوت سفید یعنی دو ضرب مکث کنیم.
برای این که بیشتر متوجه بشوید به نمودار پایین توجه کنید
پرچم(Flag)
خطوط منحنی ای که از چنگ به بعد کنار دسته ظاهر می شود را پرچم می گویند هر نت از یک سری پرچم به خصوص تشکیل شده است مثلا نت چنگ دارای یک پرچم، دولاچنگ از دوتا پرچم و سه لاچنگ از سه پرچم و… تشکیل شده است.
میزان نما یا کسر میزان
بعد از آشنایی کامل با ارزش زمانی نت ها و شکل گرافیکی آن ها، به یادگیری میزان نما ها می رسیم.
خط میزان
هر قطعه موسیقی از نظر زمان به قسمت های مساوی تقسیم می شوند که به هر یک از این قسمت ها میزان و خط قائمی که آن ها را از یکدیگر جدا می کند را خط میزان می گویند. هر میزان ممکن است به دو یا سه یا چهارقسمت مساوی تقسیم شود که به این قسمت ها ضرب می گویند. معمول ترین میزان ها شامل: دو ضربی، سه ضربی و چهار ضربی است. معمولا ضرب اول هر میزان قوی تر از ضرب های بعدی می باشد و شروع میزان را اعلام می کند.
کسر میزان
کسر میزان عبارت است از 2 عدد است که روی هم به شکل یک کسر نوشته شده است عدد پایینی در کسر میزان، شکل و ارزش زمانی ضرب را معلوم می کند و عدد بالایی آن ها را مشخص می کند یعنی عدد مخرج تقسیمات نت گرد را تعیین می کند پس اگر عدد 2 در مخرج باشد نت گرد را تقسیم بر دو می کنیم که می شود 2 عدد سفید و هر ضرب این میزان یک سفید دارد. عدد بالایی نشان می دهد که از این نت سفید چند تا در هر میزان باشد. مثلا کسر میزان 3/2 یعنی 3 تا نت سفید باید در هر میزان باشد یا در کسر میزان 3/4 یعنی نت گرد را به 4 تقسیم کنیم که می شود 4 تا سیاه و از این سیاه باید 3تا در هر میزان باشد پس می گوییم کسر میزان سه چهارم یعنی 3 ضرب که هر در ضرب آن یک نت سیاه باشد. کسر میزان شش هشتم نشان دهنده شش تا ضرب چنگ در هر میزان است.
میزان ها از نظر ضرب می توان یک ضربی، دو ضربی، سه ضربی چهار ضربی باشند مانند: 1/4-2/4-3/4-4/4
و از نظر نوع می تواند ساده، ترکیبی و لنگ باشد.
دف نوازی یکی از عالی ترین حس هایی است که به روح و جان آدمی می دهد و برخی آن را علم روح می نامند
بیشتر بدانید: ویژگی های دف
یادگیری شیوه دف زدن بسیار مهم است بنابر این برای زدن دف اصلا عجله نکنید و با سرعت پایین و شمرده شمرده پیش بروید تا بتوانید یک دف زن ماهر بشوید.
پانوشت: صفر تا صد یادگیری دف نوازی, قیمت کلاس های دف نوازی, آموزش دف نوازی حرفه ای
دیدگاهتان را بنویسید